CBDC w Afryce czyli nigeryjskie ostrzeżenie dla świata

Trzy miesiące po tym, jak bank centralny rozpoczął demonetyzację [wycofanie gotówki z obiegu], warunki gospodarcze w Nigerii nadal się pogarszają. Teraz jedna z czołowych agencji informacyjnych w kraju wzywa do aresztowania i postawienia przed sądem szefa CBN.

−∗−

Tłumaczenie artykułu z serwisu Naked Capitalism omawiającego przebieg i sytuację tuż po próbie wprowadzenia w Nigerii cyfrowej waluty banku centralnego [CBDC]. Wszystkim czytelnikom pod rozwagę. /AlterCabrio – ekspedyt.org/

_____________***_____________

Centralny Bank Nigerii właśnie wstrzymał swój program demonetyzacji po tym jak kraj doświadczył nieobliczalnych strat w gospodarce

Trzy miesiące po tym, jak bank centralny rozpoczął demonetyzację [wycofanie gotówki z obiegu], warunki gospodarcze w Nigerii nadal się pogarszają. Teraz jedna z czołowych agencji informacyjnych w kraju wzywa do aresztowania i postawienia przed sądem szefa CBN.

Jak czytelnicy zapewne wiedzą, Nigeria jest pierwszą na świecie dużą gospodarką, która wprowadziła ogólnokrajową cyfrową walutę banku centralnego, tak zwaną eNairę. Jak na razie jest to kompletne fiasko. W ciągu roku zaledwie 0,5% Nigeryjczyków pobrało aplikację eNaira. Według raportu personelu MFW z 2022r., spośród nich tylko 8% faktycznie z niego skorzystało. Tak więc rząd i bank centralny zwiększyły swoje wysiłki we wdrażaniu tej strategii. W październiku ujawnili plany zastąpienia w gospodarce wszystkich banknotów o wysokich nominałach, a także ograniczenia wypłat gotówki. To również okazało się całkowitą katastrofą.

W tym tygodniu Bank Centralny Nigerii (CBN) ostatecznie odroczył program demonetyzacji, ponad tydzień po tym, jak Sąd Najwyższy tego kraju uznał program za niezgodny z konstytucją i ponad miesiąc po tym, jak Sąd Najwyższy wezwał do odroczenia go z powodu rozmiaru chaosu i trudności, które spowodował. W artykule redakcyjnym z zeszłej soboty gazeta internetowa Premium Times wezwała do aresztowania szefa CBN Godwina Emefiele, argumentując, że limit wypłat gotówki nałożony przez bank centralny stanowi naruszenie praw człowieka.

„[W]iększość musiała zmagać się z przerażającym zakresem naruszeń od czasu wejścia w życie polityki wymiany banknotów” — stwierdziła gazeta. „Obejmowały one różne aspekty, od ekonomicznych (utrata platform zarobkowych w nieformalnym sektorze gospodarki), przez emocjonalne (konieczność błagania o pieniądze od przyjaciół, rodziny, sąsiadów i nieznajomych w celu zaspokojenia podstawowych potrzeb) po konceptualne (po prostu starania by nadać sens projektowi, wdrożeniu i oczekiwanym rezultatom takiej polityki).”

Ustępujący prezydent Nigerii Muhammadu Buhari nadal nie skomentował publicznie orzeczenia Sądu Najwyższego, co wywołało ostre upomnienie ze strony Nigeryjskiej Izby Adwokackiej. Prezes izby stwierdził w oświadczeniu w tym tygodniu:

„To największy test lub wyzwanie dla naszej konstytucyjnej demokracji, a przedstawiciele władzy wykonawczej nie mogą sobie pozwalać na lekceważenie NAKAZÓW Sądu Najwyższego wydawanych na korzyść ludzi, którzy wynieśli ich do władzy. W związku z tym w imieniu wszystkich Nigeryjczyków wzywam Prezydenta do natychmiastowego nakazania wykonania postanowień wydanych przez Sąd Najwyższy w wyroku wydanym 3 marca 2023r.”.

Niepotrzebne trudności

CBN zaczął wykupywać stare banknoty o nominałach 200, 500 i 1000 nair w połowie grudnia, starając się pozbyć nadmiaru gotówki, powstrzymać inflację, walczyć z rosnącą niepewnością, ograniczyć kupowanie głosów i dalej „umacniać” gospodarkę bezgotówkową. Ale bankowi centralnemu nie udało się wydrukować wystarczającej liczby nowych banknotów o wysokich nominałach, aby zastąpić stare, co doprowadziło do dotkliwego niedoboru gotówki w gospodarce wciąż mocno opartej na gotówce. Rezultatem były niepotrzebne trudności dla milionów obywateli Nigerii, niezliczone likwidacje firm i znaczne, rozległe straty dla i tak już słabej gospodarki kraju.

Według głównego ekonomisty KPMG w Nigerii, Yemi Kale, byłego szefa urzędu statystycznego w kraju, nominalny PKB Nigerii może spaść nawet o 7,6% w pierwszym kwartale. W ostatnią niedzielę (12 marca) Centrum Promocji Przedsiębiorczości Prywatnej [CPPE] stwierdziło, że niedobory gotówki nie tylko zahamowały działalność gospodarczą w kraju, ale stały się głównym zagrożeniem dla źródeł utrzymania Nigeryjczyków:

„Nigeryjczycy nie doświadczyli jeszcze takiej traumy w najnowszej historii. Gospodarka stopniowo zatrzymuje się z powodu upadku systemów płatności na wszystkich platformach. Platformy cyfrowe działają nieoptymalnie z powodu przeciążenia, fizyczna gotówka jest niedostępna, ponieważ CBN wyssał ponad 70 procent gotówki z gospodarki, a oczekiwane złagodzenie na mocy wyroku sądu najwyższego nie nastąpiło”.

W poniedziałek bank centralny Nigerii ostatecznie wziął pod uwagę decyzję Sądu Najwyższego przedłużającą termin wymiany starej waluty na przeprojektowane banknoty do 31 grudnia 2023r. Może to dać bankowi centralnemu trochę czasu na naprawienie niektórych z ogromnych szkód, które wyrządził własnej reputacji. Nawet wielu interesariuszy, którzy mogą odnieść największe korzyści z bezgotówkowej kampanii CBN, wyraźnie nie było pod wrażeniem programu wymiany gotówki. Na przykład Stowarzyszenie Fintech w Nigerii stwierdziło:

• „Dążenie CBN do gospodarki bezgotówkowej za wszelką cenę ma charakter strategiczny. Jednak wykonanie i wyniki zostały opisane przez wielu ekspertów jako samobójcze”.
  _
• „Zamiana gotówki jest pędzona na sterydach. Może to być postrzegane jako sygnał niewrażliwości i braku uwzględnienia kluczowych interesariuszy przez najważniejszy bank”.
  _
• „Polityka bezgotówkowa powinna przynieść większą łatwość i wygodę płatności, ale dziś w Nigerii daje to efekt odwrotny”.

Kolejna imponująca porażka: jednym z głównych powodów, dla których CBN wprowadził demonetyzację w Nigerii, było opanowanie inflacji. Jednak w jakiś sposób oficjalna stopa inflacji nieznacznie wzrosła w lutym do 21,91%, czyli najwyższego poziomu od 2005r., mimo że ilość pieniądza w obiegu spadła. Oficjalny kurs wymiany nairy w stosunku do dolara również kontynuował długoterminową tendencję spadkową od czasu uruchomienia programu w grudniu.

Spadające zaufanie

Głównym celem CBN w likwidacji gotówki było pozostawienie ludziom niewielkiego wyboru, jak tylko korzystanie z cyfrowych metod płatności, najlepiej eNairy. Wśród powodów, dla których warto dążyć do demonetyzacji, opublikowanych w październiku, CBN stwierdziło, że przeprojektowanie waluty „pomoże pogłębić nasze dążenie do umocnienia gospodarki bezgotówkowej, ponieważ zostanie uzupełnione zwiększoną emisją naszej eNairy”. Również w październiku prezes banku centralnego, Godwin Emefiele, powiedział: „O ile mi wiadomo, celem jest osiągnięcie w Nigerii gospodarki w 100% bezgotówkowej”.

Usuwając ponad połowę gotówki z obiegu i w większości nie zastępując jej, CBN z pewnością zrobił śmiały krok w tym kierunku. Ale zrobił to w czasie, gdy cyfrowa infrastruktura płatnicza w Nigerii, w tym eNaira, jest daleka od gotowości do wypełnienia luki.

Według danych Nigeria Inter-Bank Settlement System (NIBBS), w styczniu wolumen cyfrowych przelewów płatniczych wzrósł o 237% rok do roku. Całkowita wartość transakcji mobilnych wzrosła w tym samym okresie o 124%, choć z bardzo niskiego poziomu. Innymi słowy, sprawy szły całkiem nieźle. Ale kiedy nadszedł termin oddania starych banknotów i niedobory gotówki stały się powszechne, w lutym dynamika wydaje się osłabnąć, donosi Ventures Africa:

W swoich najnowszych danych NIBBS podaje, że wartość elektronicznych transakcji płatniczych w Nigerii spadła w lutym o 5%. Całkowita wartość e-płatności w kraju spadła z 38,8 bln N zarejestrowanych w styczniu do 36,8 bln N w lutym. Jednak wolumen transakcji elektronicznych w tym miesiącu wzrósł z 541 mln w styczniu do 787 mln w lutym, co wskazuje, że choć w zeszłym miesiącu więcej osób dokonywało płatności drogą elektroniczną, to wartość ich transakcji była niższa niż w styczniu.

Logiczna przyczyna tego może nie być bez związku z niezliczonymi nieudanymi transakcjami bezgotówkowymi, z którymi ludzie spotykają się w trakcie transakcji. Przed tym kryzysem nigeryjskie banki były obwiniane za zawodne usługi elektroniczne. Teraz, gdy coraz więcej osób przeszło na płatności elektroniczne, na platformach cyfrowych występują przeciążenia, co skutkuje nieoptymalną wydajnością. Bankomaty nie wypłacają gotówki i zdarzają się przeróżne nieudane transakcje z przelewów mobilnych i terminali POS (ang. point of sale – punkt handlowy -tłum.).

W rezultacie poziom zaufania do transakcji elektronicznych gwałtownie spadł. Tak więc od szczytu niedoboru gotówki wiele firm, które dotychczas akceptowały przelewy elektroniczne, wstrzymało je nawet w obliczu spadku obrotów.

Dopiero okaże się, czy eNaira w ogóle skorzystała na likwidacji gotówki i załamaniu się cyfrowych systemów płatności banków komercyjnych, ale jest to mało prawdopodobne, biorąc pod uwagę wciąż poważne problemy z infrastrukturą CBDC. W rzeczywistości pod koniec lutego CBN ogłosił plany nawiązania współpracy z firmami fintech z sektora prywatnego w celu opracowania nowego systemu do obsługi i zarządzania eNairą — coś, co należało zrobić na długo przed rozpoczęciem tego szalonego eksperymentu.

Innym problemem eNairy jest to, że większość Nigeryjczyków nie może nawet korzystać z CBDC, ponieważ nie posiadają smartfona ani dostępu do Internetu. Spośród około 220-milionowej populacji Nigerii raptem od 25 do 40 milionów ludzi ma smartfony. Ponad połowa populacji nie ma konta bankowego.

Innymi słowy, przytłaczająca większość Nigeryjczyków nie miała możliwości skorzystania z cyfrowych metod płatności, nawet gdyby chciała. Od pierwszego dnia wybór był niemożliwy. Wielu z nich wyszło na ulice, by zaprotestować przeciwko restrykcjom i niedoborom gotówki. Banki były dewastowane, a niektóre zostały nawet doszczętnie spalone. Miesiąc temu, u szczytu protestów, koalicja grup społeczeństwa obywatelskiego zażądała od CBN wydania nowych banknotów i położenia kresu cierpieniom milionów Nigeryjczyków.

Podobnie jak w przypadku demonetyzacji w Indiach w 2016r., cierpienie przybrało niezliczone formy. Firmy wszystkich kształtów i rozmiarów, w tym filie globalnych konglomeratów, borykają się z trudnościami. Dla nigeryjskiego oddziału Heineken NV, drugiego co do wielkości browaru na świecie, był to najgorszy luty od 15 lat. Wiele mniejszych lokalnych firm po prostu wypadło z rynku.

Program demonetyzacji CBN spowodował również ogromne zakłócenia w niemalże całkowicie prywatnym systemie opieki zdrowotnej w Nigerii. Z tego powodu prawie na pewno dochodziło do zgonów. Podobnie jak w Indiach, nigdy nie dowiemy się jak wielu. Jak poinformował Reuters kilka dni temu, niedobory gotówki nie tylko spowodowały, że pacjenci nie byli w stanie zapłacić za opiekę zdrowotną, ale także uniemożliwiły wielu pracownikom medycznym dostanie się do pracy „w kraju, w którym gotówka nadal jest królem”:

Stephen Kache, chirurg dziecięcy w państwowym szpitalu w mieście Kaduna na północy, powiedział, że widok matek z odległych wiosek zabierających do domu dzieci wymagające pilnej opieki, jest gorszący.

„Większość naszych pacjentów to wieśniacy, biedni rzemieślnicy z wiosek wokół miasta, którzy nie mają smartfonów ani kont bankowych, aby dokonywać przelewów” – powiedział Thomson Reuters Foundation.

„Jeśli nawet leczymy ich za darmo, to nadal muszą płacić za testy i leki” – powiedział.

Według danych firmy Statista tylko 3% Nigeryjczyków ma ubezpieczenie zdrowotne. Większość z nich to pracownicy rządowi lub pracujący oficjalnie, pozostałe miliony pracują ‘na czarno’ bez zabezpieczenia na wypadek, gdy zachorują.

Mały promyk nadziei

Ponieważ gospodarka Nigerii stopniowo staje na nogi, jednym z najważniejszych trwałych skutków programu demonetyzacji Nigeryjskiego Banku Centralnego będzie prawdopodobnie wzrost nieufności zarówno do systemu bankowego, jak i do samego banku centralnego. Co jest ironiczne, biorąc pod uwagę, że brak zaufania jest jedną z największych przeszkód dla przyjęcia eNairy. Mosope Arubayi, nigeryjski ekonomista mówi: „Ludzie są sceptycznie nastawieni do tego i boją się, że ich pieniądze znikną przy braku odpowiedzialności z czyjejkolwiek strony”.

Nawet po tym wszystkim, co się stało, większość Nigeryjczyków nadal nie może lub nie chce korzystać z eNairy. I to być może powinno dać nam wszystkim mały promyk nadziei. W końcu ten monetarny eksperyment, jeśli nie zostanie powstrzymany, w ten czy inny sposób dotknie nas wszystkich. Według modułu śledzącego CBDC Rady Atlantyckiej, 114 krajów, reprezentujących ponad 95 procent światowego PKB, bada CBDC. Włączając w to wszystkie gospodarki G20.

W dziwacznym wywiadzie udzielonym w tym tygodniu grupie rosyjskich dowcipnisiów, prezes Europejskiego Banku Centralnego Christine Lagarde powiedziała, że ​​los cyfrowego euro rozstrzygnie się w październiku (tj. za siedem miesięcy). W rzeczywistości wykorzystała wojnę na Ukrainie i coraz bardziej wrogie stosunki Europy z Rosją jako uzasadnienie dla CBDC, mówiąc: „Nie chcę, aby Europa była zależna od waluty nieprzyjaznego kraju”, takiego jak Chiny czy Rosja. Przyznała również, że jednym z kluczowych czynników stojących za CBDC jest kontrola.

Ale, jak zauważył w tym tygodniu Financial Times, plany banków centralnych w zakresie walut cyfrowych napotykają na ścianę społecznego oporu. I ta ściana stopniowo staje się coraz większa.

Na zakończenie chciałbym podzielić się jeszcze kilkoma słowami z poruszającego przemówienia Prezydenta Nigeryjskiej Izby Adwokackiej Yakubu Maikyau:

Sposób, w jaki CBN przystąpił do procedury wdrażania, prawie bez oglądania się na widoczne cierpienia ludzi, czego mogliśmy być świadkami w całym kraju, zaczął rodzić pytania o prawdziwy motyw polityki przeprojektowania gotówki. Nigeryjczycy nie musieli umierać i nie powinno dochodzić do utraty własności z powodu wdrożenia polityki przebudowy Nairy, jeśli zostałaby ona właściwie przeprowadzona.

Niestety, ale stało się to naszym doświadczeniem. Nigeryjczycy umierali. Majątki zostały zniszczone i utracone. W wielu domach panuje głód, ponieważ ludzie nie są w stanie wykorzystać swoich ciężko zarobionych środków, które zdeponowali w bankach w wyniku widocznej arogancji działań. Gospodarka wiejska została zdławiona. Działalność gospodarcza osłabła, wielu rolników zajmujących się uprawami w sezonie suchym nie było w stanie uprawiać swoich pól – zaledwie około jeden na dziesięć hektarów pól ryżowych był uprawiany. W większości w północno-zachodnich częściach kraju. Bezpieczeństwo żywnościowe zostało zagrożone, ponieważ kryzys finansowy wpłynął na zdolność farmerów do angażowania się w działalność rolniczą. Mówiąc najprościej, realizacja polityki wydaje się nie mieć ludzkiej twarzy.

____________________

The Central Bank of Nigeria Just Paused Its Demonetisation Program After Visiting Untold Damage on Nigeria’s Economy, Nick Corbishley, March 17, 2023

−∗−

Powiązane tematycznie:

„…i nikt nie będzie mógł kupić ni sprzedać” czyli gdzie są obszary testowe
Innymi słowy, normalni ludzie mają zostać eksterminowani w ramach „nowej normalności”, która nie toleruje braku podporządkowania się. Nigdy nie chodziło o chorobę, a jedynie o zainstalowanie globalnego faszyzmu medycznego, aby wprowadzić nowy porządek świata.

____________________

FedNow czyli pierwsza faza waluty cyfrowej (wideo)
Powiedzieli, że „wolny rynek się skończył, a teraz przemysł ustala politykę”. Stwierdzili również, że obecny 2023 rok jest „Rokiem Pierwszym” tego nowego globalnego porządku. Kilka dni później Bank Rezerwy Federalnej […]

____________________

Diia czyli niosą dary
Jedną z bardziej interesujących historii, które wypłynęły w zeszłym tygodniu z „ula szumowin i łajdaków” z Davos, była zapowiedź Samanthy Power, administratora waszyngtońskiego ramienia soft power, USAID, że Waszyngton ma […]

____________________

Tryptyk cyfrowy czyli w przededniu bezgotówkowej tyranii
Wprowadzają nas do Niewolniczego Systemu Kredytu Społecznego opartego o zerową emisję dwutlenku węgla z walutą cyfrową banku centralnego – i o TO właśnie w tym wszystkim chodzi. Zastrzyk Śmierci, kontrolowane […]